Tạp chí Khoa học và Công nghệ nhiệt đới

SPATIAL PATTERNS OF WOODY PLANT SPECIES: A CASE STUDY IN MIXED BROADLEAF - CONIFEROUS FORESTS FROM KON CHU RANG NATURE RESERVE, VIETNAM

This study examined the structure and spatial organization of the mixed broadleaf-conifer forest community in the Kon Chu Rang Nature Reserve, a protected area within Vietnam’s Central Highlands known for its ecological diversity and role as a watershed for surrounding regions. Using detailed field inventories, we characterized both floristic composition and stand structure, assessing importance value indices (IVI) to gauge species dominance and combining these metrics with quantitative analyses of canopy stratification and tree-size distributions. Results indicate a diverse stand in an intermediate successional stage, with no single taxon attaining absolute dominance; several species exhibited IVI values above 5 %, suggesting the community is functionally balanced with multiple key contributors. Vertical structure analysis revealed the canopy is stratified into three layers, with the majority of individuals occupying the mid‑canopy between approximately 15.5 m and 21.5 m. Tree height distribution approximated a normal curve and diameter distribution followed an inverted J‑shape, patterns typically associated with natural stands that maintain both structural stability and strong regenerative capacity. Spatial point‑pattern analysis using Ripley’s K‑function identified roughly 12m as a critical spatial threshold for aggregation, capturing interactions among seedlings, saplings, and adult trees and corresponding to the biological neighbourhood of competitive influence in this ecosystem. This multi‑scale perspective underscores the importance of selecting appropriate spatial scales when interpreting ecological processes and highlights the value of maintaining a mosaic of size classes across the landscape. Together, these findings suggest that mixed broadleaf - conifer stands in Kon Chu Rang are resilient under current conditions. Sustainable management should therefore prioritize maintaining natural conditions, limiting large‑scale disturbance, and supporting regeneration processes, particularly within a 10 - 12 m radius around mature trees, to ensure long‑term ecosystem sustainability, biodiversity conservation, and continued provision of ecosystem services.

CLIMATOLOGY, VARIABILITY, AND LARGE-SCALES INFLUENCE ON RAINY SEASON ONSET AND CESSATION OVER CENTRAL HIGHLANDS AND SOUTHERN VIETNAM DURING 1981–2019

This study investigates the climatology, variability, and large-scale influences on the onset (RSOD) and cessation (RSCD) of the rainy season across the Central Highlands and Southern Vietnam during 1981–2019, based on daily rainfall data from 19 meteorological stations. A rainfall-based criterion was applied to determine RSOD and RSCD. The results indicate that the RSOD typically occurs earlier in the Central Highlands, around April 26, compared to the Southern region, where it occurs around May 8. This difference is largely attributed to orographic influences and the timing of southwest monsoon onset. Similarly, RSCD tends to occur earlier in the Central Highlands, approximately October 30, compared to around November 15 in the Southern region, likely due to the seasonal retreat of the Intertropical Convergence Zone (ITCZ). Interannual variability in both RSOD and RSCD ranges from 20 to 35 days, with higher variability observed in western and southwestern stations of Southern Vietnam, possibly influenced by fluctuations in summer monsoon intensity. Trend analysis indicates a shift toward earlier RSOD and RSCD at rates of approximately 5–7 days and 2–3 days per decade, respectively. Principal Component Analysis (PCA) reveals that the EOF1 explains 30% of the total variance in RSOD and 40% in RSCD. ENSO-related indices exhibit strong and statistically significant correlations with EOF1s, particularly for RSOD. El Niño events are generally associated with delayed onset and earlier cessation of the rainy season, resulting in a shorter duration, while La Niña tends to promote earlier onset and later cessation, thereby extending the season. These findings suggest that ENSO is a key large-scale climate driver and a potential predictor for seasonal forecasting frameworks of RSOD and RSCD in Vietnam.

BIODIVERSITY OF CELLULOLYTIC BACTERIA IN SOIL COLLECTED FROM SOME WOOD PROCESSING AREAS IN VIETNAM

Phung Duc Tan, Nguyen Kim Thanh, Phan Thanh Xuan, Do Thi Thu Hong

Cellulose-degrading microorganisms play an important role in the decomposition of organic matter and have potential applications in biotechnology and environmental remediation. In this study, nine soil samples were collected from wood-processing areas in three different regions of Vietnam (three samples per region): the North (Lao Cai province), the Central region (Thanh Hoa province), and the South (Dong Nai province). A total of 28 bacterial strains with CMC-degrading activity were successfully isolated from these soil samples, with the northern region yielding the highest number of isolates (12 strains). All 28 isolates were then evaluated for their morphological, which allowed classification into seven distinct morphological groups. Based on the CMC degradation ability, five strains (D183.1.B1, D111.1.B1, D183.2.B3, D751.1.B2 and D111.3.B2) exhibiting the highest cellulolytic activity (respectively: 24.33 ± 0.33; 23.0 ± 0.58; 21.33 ± 0.33; 21.33 ± 0.67; 18.33 ± 0.33) were selected for further characterization. 16S rRNA gene sequencing results identified these five strains as: Bacillus velezensis D183.1.B1, Bacilus amyloliquefaciens D183.2.B3, Bacillus cellulosilyticus D111.1.B1, Pseudomonas aeruginosa D111.3. B2, Pseudomonas fluorescens D751.1.B2. The effects of pH, temperature, and incubation time on cellulase enzyme production were also investigated. The results indicated that pH 6–8, temperature around 35 °C, and culture time of 48–72 hours yielded the highest cellulase activities, ranging from 1.7 to 7.8 U/mL. These findings enhance the understanding of the diversity and enzymatic potential of cellulose-degrading bacteria inhabiting wood-processing environments in Vietnam and provide a scientific basis for their application in biomass decomposition and sustainable wastewater management.

EVALUATION OF HEART RATE VARIABILITY, SOME CARDIOVASCULAR INDEXES AND NEUROTROPHIC FACTORS IN MILITARY PERSONNELS UNDER PROFESSIONAL DEPRESSIA

Objective: To evaluate selected cardiovascular physiological parameters and serum concentrations of mature brain-derived neurotrophic factor (mBDNF), neurotrophin-3 (NT-3), and neurotrophin-4 (NT-4) in 40 military personnel with depression treated at Military Hospitals 175 and 103, and in 80 controls. Methods: Heart rates and blood pressures were measured using standard clinical procedures. Heart rate variability (HRV) was analyzed from 128 consecutive beats using photoplethysmographic measurement. Serum mBDNF, NT-3, and NT-4 concentrations were quantified by enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA). Results: In the depression group, heart rate (89.0 ± 16.6 bpm), mean arterial pressure (86.4 ± 8.4 mmHg), pulse pressure (36.8 ± 8.9 mmHg), cardiac index (2.33 ± 0.19 L·min⁻¹·m²), and total peripheral resistance (0.874 ± 0.107) differed significantly from the control group (p < 0.05). The cardiovascular adaptive potential index was 2.51 ± 0.34 units, indicating an adaptation level under stress. HRV metrics - MeanNN (0.698 ± 0.130 s), SDNN (0.026 ± 0.013 s), and CV (3.70 ± 1.58%) - were below normal reference values and lower than in controls, indicating sympathetic predominance in heart-rate regulation. Serum mBDNF (13.9 ± 7.9 ng/mL), NT-3 (59.5 ± 16.0 pg/mL), and NT-4 (59.7 ± 13.3 pg/mL) were significantly reduced compared with controls (p < 0.05). No statistically significant associations were observed between HRV indices or mBDNF, NT-3, NT-4 concentrations, and age or depression severity; pulse pressure showed a moderate inverse correlation with depression severity (r = -0.338). Conclusion: Reduced heart rate variability and decreased serum mBDNF, NT-3, and NT-4 may serve as potential biomarkers to support the diagnosis of depression.

DEVELOPMENT OF MOLECULARLY IMPRINTED POLYMERS FOR THE SELECTIVE ADSORPTION AND PRECONCENTRATION OF AURAMINE O DYE

For the selective adsorption and enrichment of Auramine O, this study effectively synthesized and characterized molecularly imprinted polymers (MIPs) via precipitation polymerization of ethylene glycol dimethacrylate (EGDMA) as a cross-linker and methacrylic acid (MAA) as a functional monomer. SEM, EDS and FT-IR characterization verified the formation of imprinted cavities designed for Auramine O recognition. A mesoporous structure with an average pore diameter of 7.334 nm, a large pore volume (0.6166 cm³ g⁻¹), and a high specific surface area (336.31 m² g⁻¹) were determined by nitrogen adsorption–desorption analysis, enabling improved adsorption performance. Adsorption studies demonstrated a maximum capacity (qmax) of 125.521 mg g⁻¹, with high selectivity toward Auramine O relative to structurally similar dyes and minimal suppression from electrolytes. Additionally, by optimizing the extraction process, an enrichment factor of 50 was achieved. The MIPs demonstrated remarkable reusability by retaining the high adsorption and desorption efficiencies over up to five cycles. Applying the proposed method on bamboo shoot samples, the recoveries ranged from 78.45% to 96.87%, with relative standard deviations below 7%. These results exhibit the method's suitability and robustness for the sensitive, selective detection of prohibited dyes in complex food matrices, highlighting its potential for routine food safety monitoring and regulatory compliance.

NGHIÊN CỨU TẠO MÔ SẸO VÀ HUYỀN PHÙ TẾ BÀO LOÀI DÓ VÂN NAM (AQUILARIA YUNNANENSIS) VÀ DÓ QUẢ NHĂN (AQUILAIRA RUGOSA)

Dó vân nam và Dó quả nhăn thuộc họ Thymelaeaceae, có giá trị kinh tế cao nhưng đang bị đe dọa ngoài tự nhiên. Nghiên cứu này được tiến hành nhằm thiết lập quy trình nuôi cấy mô sẹo và huyền phù tế bào hai loài Dó trên. Vật liệu nuôi cấy là lá của cây mầm in vitro hai tháng tuổi. 2,4-Dichlorophenoxyacetic (2,4-D) ở nồng độ 0-4 mg/L được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp với 0,5-1,5 mg/L 6-benzylaminopurine (BAP) hoặc 0,2-0,8 mg/L Thidiazuron (TDZ) để đánh giá khả năng cảm ứng và nhân sinh khối mô sẹo. Hai loại đường glucose và sucrose với hàm lượng 30-50 g/L được dùng cho nuôi cấy huyền phù tế bào. Kết quả cho thấy, sự kết hợp giữa 2,4-D với BAP hoặc TDZ cho hiệu quả cảm ứng mô sẹo tốt hơn 2,4-D riêng lẻ. Môi trường Murashige and Skoog (MS) có chứa 3 mg/L 2,4-D + 0,8 mg/L TDZ là thích hợp nhất để cảm ứng mô sẹo hai loài Dó. Mô sẹo tiếp tục được nhân nuôi và sinh trưởng tốt trên môi trường có bổ sung 2 mg/L 2,4-D với 0,8 mg/L TDZ (Dó vân nam) hoặc với 0,6 mg/L TDZ (Dó quả nhăn). Sự kết hợp giữa glucose và sucrose cho hiệu quả tốt hơn đối với huyền phù tế bào so với sử dụng hai loại đường đơn lẻ. Môi trường tối ưu cho nuôi cấy huyền phù tế bào hai loài Dó là MS có bổ sung 20 g/L glucose, 20 g/L sucrose, 2 mg/L 2,4-D và 0,8 mg/L TDZ. Kết quả này có thể làm cơ sở cho những nghiên cứu tạo tinh dầu trầm in vitro từ nuôi cấy tế bào hai loài Dó vân nam và Dó quả nhăn.

ĐÁNH GIÁ CÁC PHƯƠNG PHÁP BẢO QUẢN VÀ TÁCH CHIẾT DNA SAN HÔ THUỘC GIỐNG ACROPORA CHO MỤC TIÊU GIẢI TRÌNH TỰ GEN

Hoàng Thị Ngọc Anh, Trần Đức Diễn, Nguyễn Trịnh Đức Hiệu, Lê Thị Kiều Oanh

Acropora là giống san hô đóng vai trò then chốt trong việc hình thành cấu trúc và bảo vệ rạn san hô. Nghiên cứu di truyền san hô góp phần làm sáng tỏ cơ chế đa dạng sinh học và phục hồi hệ sinh thái. Tuy nhiên, thành công của các nghiên cứu phụ thuộc đáng kể vào chất lượng DNA tổng số. Nghiên cứu này chúng tôi đánh giá hiệu quả của các phương pháp bảo quản và tách chiết DNA khác nhau trên san hô thuộc giống Acropora cho mục tiêu giải trình tự gen. Ba phương pháp bảo quản được so sánh bao gồm: Ethanol, dung dịch DESS và đông lạnh trong Nitơ lỏng. DNA được tách chiết bằng ba bộ kit thương mại khác nhau. Phương pháp đo quang phổ và phản ứng chuỗi PCR được sử dụng nhằm xác định chất lượng, số lượng và độ tinh sạch của DNA. Kết quả cho thấy, thời gian bảo quản, điều kiện lưu trữ và phương pháp tách chiết đều ảnh hưởng đến chất lượng DNA. Trong đó, bảo quản bằng dung dịch DESS và Nitơ lỏng kết hợp lưu trữ ở -80℃ cho kết quả tốt nhất về mặt ổn định và bảo toàn DNA. Đặc biệt, dung dịch DESS phù hợp cho điều kiện thu mẫu ngoài thực địa nhờ tính tiện dụng và an toàn. Bộ kit DNeasy PowerBiofilm Kit (Qiagen) cho hiệu suất tách chiết cao nhất, cung cấp DNA có độ tinh sạch, ổn định và thời gian xử lý mẫu ngắn. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin quan trọng về phương pháp bảo quản và tách chiết DNA tối ưu cho san hô, góp phần nâng cao độ tin cậy trong các phân tích giải trình tự gen.

ĐÁNH GIÁ Ô NHIỄM VI NHỰA TRONG HỆ TIÊU HÓA CỦA MỘT SỐ LOÀI CÁ VEN BIỂN TẠI HUYỆN CẦN GIỜ

Vi nhựa trong môi trường nước đang là vấn đề được quan tâm rộng rãi do tốc độ gia tăng nhanh và tác động tiềm ẩn đến hệ sinh thái thủy sinh. Nghiên cứu này nhằm xác định sự hiện diện, đặc điểm hình thái và thành phần polymer của vi nhựa trong các loài cá thương phẩm phổ biến tại huyện Cần Giờ, TP. Hồ Chí Minh. Mẫu nghiên cứu gồm 10 loài cá, mỗi loài 10 cá thể, thuộc các nhóm sống ở tầng mặt, tầng giữa và tầng đáy. Kết quả cho thấy 20/100 cá thể có chứa vi nhựa, với tổng cộng 40 hạt vi nhựa được phát hiện. Mật độ vi nhựa trung bình 0,40 ± 0,91 MPs/cá thể, dao động từ 0,0 đến 1,0 MPs/cá thể. Về hình thái, vi nhựa dạng mảnh chiếm ưu thế (85,0%), còn lại là dạng sợi (15,0%). Có 5 màu vi nhựa được xác định, trong đó màu xanh dương phổ biến nhất (42,5%), tiếp đến là trắng, vàng, đỏ và xanh lá. Phân tích bằng quang phổ FT-IR cho thấy có 2 thành phần polymer là polyethylen (PE) (67,5%) và polypropylen (PP) (32,5%). Kết quả của nghiên cứu này cung cấp dữ liệu ban đầu về ô nhiễm vi nhựa trong cá thương phẩm ở Cần Giờ, làm cơ sở cho các nghiên cứu sâu hơn về ô nhiễm vi nhựa đến hệ sinh thái thủy vực tại khu vực nghiên cứu.

ỨNG DỤNG KÍNH HIỂN VI QUANG PHỔ RAMAN TRONG NGHIÊN CỨU SỰ THAY ĐỔI CỦA MÔ DA SAU CỐ ĐỊNH BẰNG FORMALIN

Tiến sĩ Tưởng Phi Vương, Trần Thái Tú

Tóm tắt: Nghiên cứu nhằm đánh giá khả năng ứng dụng kỹ thuật quang phổ Raman trong khảo sát mô da người và phân tích những thay đổi trong cấu trúc hóa học của mô dưới tác động của quá trình cố định bằng formalin. Đối tượng nghiên cứu gồm mô da tươi (chưa cố định) và mô da đã được cố định bằng formalin. Quang phổ Raman được thu nhận từ cả hai nhóm mẫu để phân tích và so sánh sự biến đổi tín hiệu phổ. Kết quả cho thấy phổ Raman của mô da tươi có sự tương đồng cao với các nghiên cứu quốc tế, với các pic đặc trưng tại 855, 933, 1003, 1033 và 1451 cm-¹, đại diện cho các thành phần chính như protein (đặc biệt là collagen), lipid và keratin. Sau cố định, phổ Raman thay đổi rõ rệt: cường độ các pic liên quan đến protein và lipid (856, 933, 1271, 1451, 1653 cm-¹) suy giảm và xuất hiện thêm các pic mới tại 907 và 1492 cm-¹ - là các tín hiệu đặc trưng của formalin. Những thay đổi này cho thấy formalin có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của phân tích phổ Raman bằng cách làm nhiễu hoặc làm mất các tín hiệu đặc trưng của mô. Kết quả mở ra tiềm năng ứng dụng quang phổ Raman như một công cụ không xâm lấn trong nghiên cứu và phân tích mô sinh học tại Việt Nam. ABTRACTS: APPLICATION OF RAMAN MICROSPECTROSCOPY IN THE STUDY OF FORMALIN-FIXED SKIN TISSUE ALTERATIONS This study aims to evaluate the applicability of Raman spectroscopy in the examination of human skin tissue and to analyze chemical structural changes induced by formalin fixation. The research subjects included both fresh (unfixed) and formalin-fixed human skin tissues. Raman spectra were acquired from both sample groups to analyze and compare spectral signal variations. The results demonstrated that the Raman spectra of fresh skin tissues closely matched those reported in international studies, with characteristic peaks observed at 855, 933, 1003, 1033, and 1451 cm-¹, corresponding to major biochemical components such as proteins (particularly collagen), lipids, and keratin. After fixation, significant spectral changes were observed: the intensities of peaks associated with proteins and lipids (856, 933, 1271, 1451, and 1653 cm-¹) were reduced, and new peaks emerged at 907 and 1492 cm-¹-characteristic signals of formalin. These changes indicate that formalin may compromise the accuracy of Raman spectral analysis by interfering with or masking the tissue’s intrinsic spectral features. The findings highlight the potential of Raman spectroscopy as a non-invasive tool for studying and analyzing biological tissues in Vietnam.

NGHIÊN CỨU CHIẾT TÁCH ANTHOCYANINS TỪ RAU CỦ QUẢ VÀ ỨNG DỤNG LÀM CHẤT CHỈ THỊ TRONG MÀNG CHỈ THỊ pH CHO THỰC PHẨM

Nguyễn Diệu Phương, Trần Thị Minh Trang, Phan Thị Tuyết Mai, Phạm Thị Ngọc Mai

Anthocyanins là hợp chất flavonoid có khả năng cảm biến pH, an toàn cho sức khỏe và được ứng dụng trong chỉ thị độ tươi của thực phẩm. Anthocyanins trong bắp cải tím có sự thay đổi màu sắc rõ rệt nhất trong khoảng pH 6-7, khoảng phù hợp để phát hiện sự hư hỏng của thịt. Hàm lượng anthocyanins tách từ bắp cải tím phụ thuộc vào dung môi, tỷ lệ thể tích dung môi chiết/ khối lượng bắp cải tím, thời gian và nhiệt độ chiết, hàm lượng đạt giá trị cực đại là 178,93 ± 5,37 mg/L khi chiết bằng nước với tỷ lệ dung môi/bắp cải tím là 5/1, ở 70°C trong 50 phút. Sự thay đổi màu sắc được thể hiện qua phổ UV-Vis. Màng chỉ thị phân hủy hoàn toàn, ứng dụng cao trong lĩnh vực thực phẩm được chế tạo từ các nguyên liệu tự nhiên, rẻ tiền như nanocellulose, carboxymethyl cellulose (CMC) (tách từ nguồn phụ phẩm vỏ chanh leo) và anthocyanins chiết xuất từ bắp cải tím được ứng dụng để đánh giá độ tươi của thịt lợn. Kết quả cho thấy màng có độ nhạy cao với pH, màng bắt đầu đổi màu báo hiệu sự hư hỏng của thịt sau 12 giờ ở nhiệt độ phòng (25ºC) và 4 ngày ở nhiệt độ lạnh (4ºC), khẳng định tiềm năng ứng dụng của màng trong kiểm soát chất lượng thực phẩm.

NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG CÔNG THỨC BÀO CHẾ VIÊN NANG CỨNG TÂM TRÍ KHANG CHỨA CAO DƯỢC LIỆU ĐINH LĂNG, BẠCH QUẢ, TRÀ XANH

Nghiên cứu này được thực hiện để bào chế viên nang cứng Tâm trí khang từ các cao dược liệu đinh lăng, bạch quả, trà xanh. Mục tiêu: Xác định tỉ lệ tối ưu cao dược liệu và thành phần tá dược trong công thức viên nang cứng Tâm trí khang. Phương pháp nghiên cứu: Sử dụng mô hình thử nghiệm trên động vật thực nghiệm và khảo sát thành phần tá dược trong viên nang. Kết quả: Tỷ lệ bột cao khô bạch quả: đinh lăng: trà xanh là 4:3:3 cho thấy hiệu quả đáng kể trong nghiên cứu đánh giá tác dụng tăng cường khả năng chú ý và tăng sức bền trên chuột nhắt trắng. Công thức viên nang cứng (500 mg) bao gồm: Bột cao khô bạch quả (180 mg), bột cao khô đinh lăng (135 mg), bột cao khô trà xanh (135 mg), lactose monohydrate (30 mg), PVP K30 (15 mg), bột talc (5 mg). Kết luận: Đã xây dựng được công thức và bào chế thành công viên nang cứng Tâm trí khang.

NGHIÊN CỨU HIỆU QUẢ BẢO VỆ ĐỒNG M1 VÀ THÉP CT3 CỦA DUNG DỊCH ỨC CHẾ ĂN MÒN ĐB-2.1 TRONG MÔI TRƯỜNG TRUNG TÍNH CHỨA ION CLORUA

Nguyễn Văn Thành, Hoàng Việt Hùng, Đỗ Minh Hiếu, Lê Quốc Phẩm

Trong bài báo này chúng tôi trình bày các kết quả khảo sát hiệu quả bảo vệ thép CT3 và đồng M1 của dung dịch ức chế ăn mòn ĐB-2.1 bằng các phương pháp: điện hóa, thử nghiệm nhiệt ẩm và thử nghiệm mù muối. Kết quả nghiên cứu đã xác định được nồng độ tối ưu của dung dịch ức chế ăn mòn là 45 g/L, khi đó hiệu quả bảo vệ chống ăn mòn đồng M1 và thép CT3 của dung dịch này lần lượt đạt 94,38% và 84,69%. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng tới ứng dụng rộng rãi trong bảo vệ chống ăn mòn cho các chi tiết, trang bị kỹ thuật chế tạo từ đồng, thép và hợp kim của chúng.